अणदूर व नळदुर्गचे ग्रामदैवत तसेच महाराष्ट्रासह कर्नाटक, आंध्र प्रदेश, तेलंगणासह विविध राज्यातील लाखो भाविकांचे श्रद्धास्थान मैलारपूर (नळदुर्ग) येथील श्री खंडोबाच्या वार्षिक यात्रा महोत्सवास शुक्रवारपासून (दि.10) मोठ्या भक्तीमय वातावरणात प्रारंभ झाला.
श्री खंडोबा हा महादेवाचा अवतार असून महाराष्ट्रात श्री खंडोबाची एकूण आठ प्रमुख तीर्थक्षेत्रे आहेत. त्यातील नळदुर्ग (मैलारपूर ) हे दुसरे प्रमुख तीर्थक्षेत्र आहे. नळ राजाची पत्नी दमयंती राणीच्या भक्तीसाठी श्री खंडोबा नळदुर्गात प्रकट झाले आणि तिच्याच भक्तीसाठी बाणाईस चंदनपुरीहून आणून नळदुर्गात विवाह केला आणि नंतर जेजूरीकडे प्रस्थान केले, अशी आख्यायिका आहे. श्री खंडोबाची अणदूर आणि नळदुर्गमध्ये दोन मंदिरे असून मूर्ती मात्र एकच आहे. अणदूरमध्ये सव्वा दहा महिने व नळदुर्गमध्ये पावणेदोन महिने मूर्ती ठेवण्याची परंपरा हजारो वर्षापासून सुरू आहे. मूर्ती अणदूरहून नळदुर्गला आल्यानंतर यात्रोत्सव सुरू असतो, दर रविवारी भाविक मोठ्या संख्येने गर्दी करतात, त्यास खेटे असे संबोधले जाते. पौष पौर्णिमा महायात्रा संपल्यानंतर अष्टमी करून नवमीला मूर्ती अणदूरला नेली जाते.
नळदुर्गची महायात्रा पौष पौर्णिमेला असते. यंदा 10 व 11 जानेवारी रोजी पौर्णिमा आहे. उद्या 11 जानेवारी रोजी भव्य कुस्त्याचा फड रंगणार असल्याने यंदाची यात्रा सलग दोन दिवस चालणार आहे. शुक्रवार 10 जानेवारी रोजी पहाटे चार वाजता काकडा आरती झाल्यानंतर श्री खंडोबाच्या मूर्तीवर अभिषेक करून अभ्यंगस्नान घालण्यात आला. यानंतर महावस्त्र अलंकार पूजा करून, महा नैवेध दाखवण्यात आले. दिवसभर भंडारा व खोबरे उधळणे, विविध गावाहून आलेल्या नंदीध्वजाची वाजत गाजत मिरवणूक काढणे, लहान मुलांचे जावळ काढणे, तळी भंडार उचलणे आदी धार्मिक कार्यक्रम पार पडले. त्यानंतर रात्री बारा वाजता अणदूर आणि नळदुर्गच्या मानाच्या काठ्याचे व अणदूरहून आलेल्या घोड्यांचे आगमन झाले. त्यानंतर मध्यरात्री दोन वाजता मंदिरात अणदूरव नळदुर्गच्या मानक-यांचा सत्कार करण्यात आला. तीन वाजता श्रीचा वाजतगाजत छाबिना काढण्यात येणार आहे, 11 जानेवारी रोजी दुपारी दोन ते रात्री सात वाजेपर्यंत नगर पालिकाच्या वतीने जंगी कुस्त्याचा आखाडा रंगणार आहे. त्यानंतर यात्रेची सांगता होणार आहे.