लहान मुलांमध्ये गोवर पसरतोय? अशी घ्या काळजी

 गोवर रोग हा संसर्गजन्य विषाणूमुळे होणारा रोग आहे.हे एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये सहज पसरु शकते. गोवरामुळे संपुर्ण शरीरावर लाल पुरळ उठतात .गोवर झाल्यास, लाल पुरळ सुरुवातीला डोक्यावर होते आणि हळूहळू संपुर्ण शरीरात पसरते. गोवर रोगाला रुबेला ( रुबेला )असे ही म्णतात.

       गोवरची चाचणी कशी केली जाते?

 जर कोणत्याही व्यक्तीला गोवर आसल्यास,तर डॉक्टरशी (Doctor) संपर्क करा.डॉक्टर तुमची त्वचा लाल चकत्यांची आणि त्यांच्या लक्षणांची तपासणी करुन गोवर ची चाचणी करु शकता.या आजारांचे (Disease) लक्षणे आहे, तोंडात पांढरे धब्बे,ताप,खेकला,आणि घसा खवखवणे.

       गोवाराचा उपचार कसा केला जातो?

गंभीर संक्रमणासाठी काही विशिष्ट उपचार नाही.बालकांच्या जन्मानंतर गोवरचे टीकाकरण मदत करते,ते मुलांच्या शरीरात प्रतिरोधक क्षमता तयार करते आणि त्यांच्या भविष्यात गोवरसारखी गंभीर समस्येचा सामना करण्यास मदत करते. जेव्हां कोणतीही व्यक्ती असुरक्षितेत असते तेव्हां काही उपाय जाणून घ्या.

       पोसट- एक्सपोजर लसीकरण –

गोवरच्या विषाणूच्या संपर्कात आल्यानंतर 72 तासांच्या आत लहान मुलांना तसेच लसीकरण नसलेल्या लोकांना या रोगापासून संरक्षण देण्यासाठी गोवर लसीकरण केले जाऊ शकते.गोवर आजूनही विकसित होत आसल्यास, रोगाची सामान्यत: सौम्य लक्षणे असतात आणि कमी वेळ टिकतो.

       इम्यून सीरमे ग्लोब्युलिन-

गरोदर स्त्रिया,अर्भक आणि कमकुवत रोगप्रतिकारक प्रणाली असलेले लोक ज्यांना विषाणूचा संसर्ग झाला आहे त्यांना इम्यून सीरम ग्लोब्युलिन नावाचे प्रोटीन ( अँटीबॉडी ) चे इंजेक्शन मिळू शकते.विषाणूच्या संपर्कात आल्यानंतर सहा दिवसाच्या आत दिल्यास,हे प्रतिपिंड गोवर रोखू शकतात किंवा लक्षणे कमी तीव्र करु शकतात.

          गोवरसाठी औषधे-

       ताप कमी करणारे-

तुम्ही किंवा तुमचे मूल गोवरसोबत येणारा ताप कमी करण्यासाठी ॲसिटामिनोफेन (टायलेनॅाल,इतर),आयबुप्रोफेन (ॲडव्हिल,चिल्ड्रन्स मोट्रिन,अतर ),किंवा नेप्रोक्सन सोडियम (अलेव्ह)यांसारखी ओव्हर-द-काउंटर औषधे घेऊ शकता,काउंटर औषधे घ्या.

          ज्या मुलांना किंवा किशेारवयीन मुलांना गोवरची लक्षणे आहेत त्यांना ऍस्पिरीन दऊ नका.जरी 3 वर्षापेक्षा जास्त वयाच्या मुलांमध्ये ऍस्पिरीन वापरण्यास मान्यता दिली असली तरी,चिकनपॅाक्स किंवा फलू सारखी लक्षणे बरे होणारी मुले आणि किशोरवयीन मुले कधीही ऍस्पिरीनघेऊ नयेत.याचे कारण असे की अशा मुलांमध्ये एस्पिरिनचा रेय सिंड्रोमशी संबंध आहे,ही एक दुर्मिळ परंतु संभाव्य जीवघेणे स्थिती आहे.

       ॲटिबायोटिक्स –

गोवर झाल्यानंतर जर तुम्हाला किंवा तुमच्या मुलाला बॅक्टेरियाचा संसर्ग झाला,जसे की न्मोनिया किंवा कानाचा संसर्ग तुमचे डॉक्टर अँटीबासरेटिक्स लिहून देऊ शकतात.

       व्हिटॅमिन ए-

व्हिटॅमिन ए कमी असलेल्या मुलांमध्ये गावरची अधिक गंभीर प्रकरणे होण्याची शक्यता असते. व्हिटॅमिन ए दिल्याने गोवरची तीर्वता कमी होऊ शकते.हे सहसा एक वर्षापेक्षा जास्त वयाच्या मुलांसाठी 200,000 आंतरराष्ट्रीय युनिटस (IU)चा एकच डोस म्हणून दिला जातो.

       गोवरसाठी हे घरगुती उपाय करा-

भारतातील अनेक भागात गोवर अजुनही घरीच बरा होतो,पण त्यासाठी डॉक्टरांशी संपर्कसाधणे आवश्यक आहे.जर तुम्हाला किंवा तुमच्या मुलाला गोवरचा त्रास होत असेल तर तुम्ही खाली नमूद केलेल्या काही खास घरगुती उपायांचा अवलंब करु शकता, ज्यामुळे त्यामुळे होणारा त्रास टाळता येईल.

कडूलिंबाची पाने वापरा-

गोवरच्या विषाणूमुळे शरीरात खाज सुटणे खूप सामान्य आहे.खाज सुटल्यामुहे रुग्णाला त्वचेचे नुकसान तर होतेच पण चिडचिडही होते. ही खाज कमी करण्यासाठी कडूलिंबाची पाने फायदेशीर ठरु शकतात.रुग्णांची खाज कमी करण्यासाठी कोमट पाण्यात कडूलिंबाच्या पानांनी आंघोळ करणे शक्य नसेल तर स्वच्छ कडूलिंबाची पानेही रुग्णांच्या आजूबाजूला ठेवावीत,यामुळे त्वचेवर पुरळ उठून खाज येत नाही.

एवढेच नाही तर गोवर बरा झाल्यानंतरही रुग्णाने काही दिवस फक्त तीन पाण्याने आंघोळ करावी.तसेच घरातील स्वच्छतेसाठी कडूलिंबाचे पाणी वापरावे जेणेकरुन संसर्ग अधिक पसरु नये.वास्तविक, कडूलिंबातील बॅक्टोरियाच्या वाढीस प्रतिबंध करणारा पदार्थ आणि बुरशीविरोधी क्रियाकलप गोवर विषाणूचा प्रभाव कमी करु शकतो आणि त्यातून आराम मिळवू शकतो.याव्यातिरीक्त,कडूलिंबाचा संसर्ग विरोधी प्रभाव देखील असतो.जो गोवरसाठी चांगला मानला जातों.

नारळ पाणी घ्या-

गोवरपासून आराम मिळवण्यासाठी नारळाच्या पाण्याचा वापर केला जाऊ शकतो.जेव्हां हा संसर्ग हातो, तेव्हां रुग्णाला बऱ्याचदा चिडचिड होते आणि गोवरमुळे झालेल्या पुरळांमुळेहोणाऱ्या चिडचिडीमुळे त्याला खूप त्रास होतो.अशा परिस्थितीत रुग्णाला नारळपाणी दिल्यास त्याला आतून शांती मिळते कारण ते थ्ज्ञंड असते.इतकंच नाही तर एका संशोधनानुसार गोवरमुळे होणाऱ्या पुरळांवर नारळपाणी लावल्यास त्यांना थंडवाही मिळतो आणि तो वाढण्यापासून रोखतो.

 कोमट पाणी घ्या-

गोवरचा सामना करणाऱ्या व्यक्तीने थंड पाणी अजिबात पिऊ नये,कारण या काळात त्यांना सर्दी, सर्दी आणि तापाचा त्रास होऊ शकतो. अशा परिस्थितीत कोमट पाण्याने सेवन केल्याने गोवर दरम्यान सर्दी आणि नाकातून वाहणे यापासून आराम मिळू शकतो.

फोन,टीव्ही,संगणक इत्यादी वापरु नका-

गोवरामुळे डोळयांशी संबंधित समस्या येण्याची दाट शक्यता असते,अशावेळी रुग्णाने फोन,टीव्ही,कॉम्पुटर इत्यादी वापरु नये.एवढेच नाही तर रुग्णाने पुस्तके वगैरे वाचू नयेत तसेच मोठया आवाजात संगीत ऐकू नये.

 शक्य तितक्या विश्रांती घ्या-

गोवरच्या रुग्णाने शक्य तितकी विश्रींती घ्यावी आणि इतर लोकांपासून ते वेगळे असावेत,जेणेकरफन संसर्ग दुसऱ्या व्यक्तीला होणार नाही याची काळजी घ्यावी.

 संतुलित आहार घ्या-

गोवर झाल्यास रुग्णाने आपल्या खाण्यापिण्याची विशेष काळजी घ्यावी,कारण कोणत्याही रोगाशी लढण्यासाठी औषधांपेक्षा आहार महत्वाची भुमिका बजावतो.आहारासाठी तुम्ही तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घेऊ शकता.

                                                                  शशिकांत रामा पवार

जिल्हा माहिती कार्यालय,

उस्मानाबाद